Hallumerhoeke

Klooster
De buurtschap Hallumerhoek geniet bij historisch geïnteresseerden een zekere bekendheid vanwege het norbertijnenklooster Mariëngaarde dat hier in 1163 is opgericht. Het klooster is in 1578 afgebrand. - Nadere informatie over klooster Mariëngaarde. - Het klooster speelde een belangrijke rol in de middeleeuwse geschiedenis van Friesland. De 3 in het boek 'Middeleeuwse studies en bronnen 77 - Vitae Abbatum Orti Sancte Marie' uitgegeven teksten beschrijven de levens van 5 abten van dit klooster: dat van de stichter Frederik van Hallum, van abt Siardus, die van grote invloed was op de spiritualiteit van het klooster en na zijn dood vele wonderen verrichtte, en van de abten Sibrand, Jarich en Ethelger, die in de 13e eeuw de bloei van het klooster en van zijn dochterstichtingen waarborgden.

Voor de 12e- en 13e-eeuwse geschiedenis van Friesland vormen deze levensbeschrijvingen de belangrijkste verhalende bron. De Latijnse tekst is van een nauwkeurige, maar tegelijk soepele Nederlandse vertaling voorzien. Een uitgebreide inleiding beschrijft de geschiedenis van de abtenlevens en van het klooster in de context van de middeleeuwse vroomheid en de Friese samenleving. Indices van namen, zaken en (Latijnse) begrippen ontsluiten deze werkelijk voorbeeldige en fraai uitgegeven editie (aldus een recensie door prof. dr. P.J.A. Nissen).

Stinswier of state
Tegenover de kruising van de Hoge Hereweg en de Hallumerhoekstervaart heeft een stinswier of state gestaan. De oudste gegevens dateren van 1640. Kennelijk is het pand begin 18e eeuw afgebroken, want in 1700 bestaat het pand nog, maar op de kaart van Schotanus uit 1718 wordt op deze locatie een "wier of vernietigde aadelyke staate" aangegeven.

Op de plek van het voormalige klooster Mariëngaarde in buurtschap Hallumerhoek staat nu een gelijknamige boerderij (Mariëngaarderweg 45). Het is een kop-hals-rompboerderij met gestrekt voorhuis waarvan het middengedeelte onderkelderd is. Woongedeelte onder zadeldak tussen puntgevels, waarvan de vrijstaande gaaf en uit ca. 1840. Op een informatiepaneel bij dit rijksmonument kun je meer lezen over het vroegere klooster alhier.

Ook de boerderij op Mariëngaarderweg nr. 2 (uit ca. 1810) is een rijksmonument. "Pand dat zijn monumentale waarde uitsluitend ontleend aan een boerderij van het kop-hals-romptype (omstreeks 1800) met aangrenzend een aanbouw in gebruik als werkplaats en kalverenstallen. Voorhuis met een zadeldak tussen puntgevels met schoorstenen waarop koppen. Fraaie oeleborden. In het woonhuis fraaie bedstedenwand met pronkkast. Tegeltableaux met bloemvazen. Het portaal in de hals." (bron: Rijkdsdienst voor het Cultureel Erfgoed)

Halverwege de oprijlaan naar boerderij Mariëngaarde staat een uit restanten van het vroegere klooster vervaardigd monument, dat tevens als stempelpost dient voor deelnemers aan het Jabikspaad, een ca. 130 km lange wandel- en fietsroute, die onderdeel is van de route vanuit Fryslân naar de Spaanse bedevaartplaats Santiago de Compostela.